Blijkbaar dient men momenteel toch (nog) van zijn kaas te laten eten.
Dat zou momenteen het antwoord zijn op de vraag gesteld in de titel van het vorige nieuwsbericht betreffende de zaak LEVOLA/SMILDE FOODS BV.
LEVOLA trachtte de staking te verkrijgen van een vermeende auteursrechtelijk inbreuk op de smaak van haar product Heks’nkaas door het product “Witte Wievenkaas”van SMILDE FOODS.
De uiteenlopende visies tussen partijen en verschillen in de nationale rechtspraak binnen de Unie, maakten dat het Nederlandse gerechtshof Arnhem-Leeuwarden het Hof van Justitie vatte via een prejudiciële vraag.
Die betrof de draagwijdte van het begrip “werk” (artikelen 2 – 5 van de richtlijn 2001/29 en artikel 2 van de Berner Conventie) dat auteursrechtelijke bescherming kan genieten.
Criteria voor auteursrechtelijke bescherming
Bij arrest van 13 november 2018 oordeelde de Grote Kamer van het Hof dat smaken (nog) niet auteursrechtelijk beschermd kunnen worden.
Het Hof overwoog dat, om als “werk” in de zin van richtlijn 2001/29 beschouwd te kunnen worden, een “voorwerp” aan een aantal vereisten dient te beantwoorden.
Het dient oorspronkelijk, d.w.z. een eigen intellectuele schepping, te zijn.
Het voorwerp dient daarnaast een uitdrukking van dergelijke schepping uit te maken.
Die vereiste houdt volgens het Hof in dat het “voorwerp voldoende nauwkeurig en objectief kan worden geïdentificeerd, ook al hoeft deze uitdrukkingsvorm niet per se permanent te zijn” (overweging 40).
De objectiviteit en nauwkeurigheid in de uitdrukking moeten het voor derden mogelijk maken om mogelijke inbreuken te vermijden.
Ze komen dus ook de rechtszekerheid ten goede.
Oordeel in deze van het Hof van Justitie
Aangaande smaken besloot het Hof echter dat die niet als “werk” in de zin van richtlijn 2001/29 opgevat kunnen worden (overwegingen 42 en 43):
“42. De smaak van een voedingsmiddel kan echter niet nauwkeurig en objectief worden uitgedrukt. In tegenstelling tot wat bijvoorbeeld geldt voor een letterkundig werk, een schilderij, een film of een muziekstuk, dat een nauwkeurige en objectieve uitdrukkingsvorm is, berust de identificatie van de smaak van een voedingsmiddel immers hoofdzakelijk op smaakbeleving en smaakervaring, die subjectief en variabel zijn, aangezien zij met name afhankelijk zijn van factoren die eigen zijn aan de persoon die het betrokken product proeft, zoals diens leeftijd, voedselvoorkeuren en consumptiegewoonten, alsmede van de omgeving en de context waarin het product wordt geproefd.
Bovendien is het bij de huidige stand van de ontwikkeling van de wetenschap niet mogelijk om met technische middelen de smaak van een voedingsmiddel nauwkeurig en objectief te identificeren, waardoor die smaak kan worden onderscheiden van de smaak van andere producten van dezelfde aard.”
Ons advies:
De huidige stand van de wetenschap staat het dus helaas (nog) niet toe om smaken te objectiveren om zo een auteursrechtelijke bescherming mogelijk te maken.
Dit betekent echter niet dat zulks nooit mogelijk zal worden.
Daarnaast mag men ook andere mogelijke vormen van bescherming niet vergeten.
Zo kan men ook andere intellectuele rechten trachten in te roepen.
Het arrest van het Hof betrof inderdaad enkel de auteursrechtelijke piste naar aanleiding van de prejudiciële vraagstelling van het Nederlandse gerechtshof.
Verdere evoluties in die rechtstak dienen opgevolgd te worden.
Zoals echter ook in randnummer 15 van het arrest van het Hof van Justitie werd aangehaald, werd er wel het nodige gedaan om een octrooi aan te vragen voor de werkwijze voor het vervaardigen van Heksenkaas. Dat octrooi werd ook verleend.
Via die weg kan dus een vordering in bestrijding van namaak overwogen worden.
Actoren in de voedingssector moeten zich in hun zaak dus bewust zijn van het bestaan van de diverse mogelijke pistes ter bescherming van hun producten of productieproces.
Zij kunnen zich dus best zo uitgebreid mogelijk laten beraden aangaande mogelijkheden tot het inroepen of verkrijgen van bescherming via de diverse bestaande intellectuele rechten om zo vormen van namaak te kunnen bestrijden.
